Dieta FODMAP. Na czym polega i kiedy należy ją stosować?

Wzdęcia, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia mogą być objawem zespołu jelita drażliwego. W ich złagodzeniu pomocna okazuje się dieta FODMAP. W nowym artykule wyjaśnimy, czym ona jest, jak działa i dla kogo jest przeznaczona.

Dieta FODMAP na nieswoiste choroby zapalne jelit. Co trzeba wiedzieć o diecie o niskiej zawartości FODMAP?

Dieta FODMAP to sposób żywienia opracowany przez naukowców z Monash University w Australii. Jej stosowanie ma na celu zmniejszenie dolegliwości ze strony jelit, szczególnie u osób z zespołem jelita drażliwego. Skrót FODMAP oznacza Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, and Polyols, czyli fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole. Są to krótkołańcuchowe węglowodany i alkohole cukrowe, które u niektórych osób są słabo wchłaniane w jelitach, co prowadzi do fermentacji bakteryjnej, wzdęć, gazów i innych objawów.

Celem diety jest ograniczenie produktów zawierających wysokie ilości FODMAP. W ten sposób można zminimalizować nieprzyjemne objawy ze strony układu trawiennego. Następnie stopniowo wprowadza się różne produkty, dzięki czemu możliwa jest identyfikacja tych, które powodują problemy.

Low FODMAP diet – wykluczenie produktów o wysokiej zawartości FODMAP zawartych np. w nasionach roślin strączkowych

Jeśli cierpicie na IBS lub inne zaburzenia jelitowe, wasze jelita są nadwrażliwe na pewne substancje. Produkty o wysokiej zawartości FODMAP są trudne do strawienia, ponieważ:

• słabo się wchłaniają: niektóre węglowodany (np. laktoza), mogą nie być w pełni wchłaniane w jelicie cienkim, co prowadzi do ich fermentacji w jelicie grubym;
• przyciągają wodę: poliole takie jak sorbitol, mają właściwości osmotyczne, co oznacza, że przyciągają wodę do jelit, powodując biegunki;
• powodują wzdęcia: w wyniku ich fermentacji przez bakterie jelitowe wytwarzane są gazy, co prowadzi do dyskomfortu.

Dieta FODMAP pozwala ograniczyć te problematyczne substancje, dając jelitom czas na regenerację i zmniejszając objawy. Badania pokazują, że nawet 80 proc. osób z IBS odczuwa poprawę po zastosowaniu diety FODMAP.

Dieta low FODMAP – przykładowy jadłospis. Czy można jeść produkty zbożowe i warzywa? Low FODMAP w praktyce

Dieta FODMAP jest najczęściej polecana osobom zmagającym się z następującymi schorzeniami:

• zespołem jelita drażliwego (IBS): skutecznie łagodzi objawy takie jak wzdęcia, bóle brzucha, biegunki czy zaparcia;
• chorobami zapalnymi jelit: na przykład w chorobie Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego w okresach remisji;
• nietolerancjami pokarmowymi: szczególnie w przypadku nietolerancji laktozy lub fruktozy.
• wzdęciami: jeśli macie przewlekłe problemy z nadmiernym gromadzeniem się gazów w jelitach, low FODMAP dieta może pomóc zidentyfikować ich przyczyny.

Warto pamiętać, że dieta FODMAP nie jest przeznaczona dla każdego. Jeśli nie macie problemów jelitowych, jej stosowanie może prowadzić do ograniczenia różnorodności diety i zwiększać ryzyko niedoborów pokarmowych. Decyzję o wprowadzeniu takiej diety powinniście skonsultować z lekarzem lub dietetykiem.

Produkty mleczne, zbożowe i strączki – jak wpływają na skuteczność diety FODMAP? Co jeść zgodnie z zasadami diety low FODMAP?

Dieta FODMAP polega na usunięciu z jadłospisu wszystkich produktów o wysokiej zawartości FODMAP:

• oligosacharydów: fruktanów (np. pszenica, żyto, cebula, czosnek, por) i galaktooligosacharydy (np. fasola, soczewica, ciecierzyca);
• disacharydów: przede wszystkim laktozy (np. mleko, jogurty, sery miękkie, śmietana);
• monosacharydów: zwłaszcza fruktozy w nadmiarze;
• polioli: np. sorbitolu, mannitolu i ksylitolu.

Zamiast tego rekomendowane są produkty o niskiej zawartości FODMAP. Są to przede wszystkim:

• warzywa: marchew, ogórki, szpinak, cukinia i pomidory;
• owoce: np. banany, jagody, pomarańcze, winogrona;
• zboża: ryż, quinoa, owies oraz produkty bezglutenowe;
• białko z mięsa, ryb, jajek i tofu;
• nabiał bez laktozy.

Zasady diety FODMAP. Wykluczenie z diety produktów bogatych w węglowodany z grupy FODMAP

Po złagodzeniu objawów przychodzi czas na stopniowe wprowadzanie produktów bogatych w FODMAP. Pozwala to sprawdzić, które z nich powodują dolegliwości. Najlepiej jest wprowadzać jeden produkt lub grupę FODMAP na raz (np. fruktany z cebuli). Warto robić to, testując małą porcję przez 3 dni i zwiększając ilość każdego dnia. Obserwujcie też objawy. Jeśli nie ma reakcji, produkt jest bezpieczny. Jeśli zaś pojawiają się objawy, odstawcie go i spróbujcie innego. Między testowaniem kolejnych produktów należy robić sobie co najmniej kilkudniowe przerwy.

Dieta low FODMAP wpływa korzystnie na łagodzenie objawów zespołu jelita drażliwego i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego

Jeśli czujecie, że samodzielne przygotowywanie posiłków zgodnych z zasadami diety FODMAP jest dla was zbyt wymagające, sprawdźcie catering pudełkowy od Healthy Food to idealne rozwiązanie. Menu jest ustalane przez specjalistów na podstawie wytycznych Monash University. Możecie wybierać spośród wariantów o kaloryczności od 1200 do 3000 kcal. Nie musicie też martwić się o planowanie, zakupy czy gotowanie.

Produkty dozwolone i niedozwolone – najważniejsze zasady stosowania diety low FODMAP. Postaw na catering low FODMAP 

Dieta FODMAP to skuteczne narzędzie dla osób zmagających się z problemami jelitowymi, szczególnie zespołem jelita drażliwego. Choć wymaga od was zaangażowania, systematyczności i współpracy z dietetykiem, może znacząco poprawić jakość życia. Dzięki ofercie Healthy Food możecie osiągnąć te korzyści bez spędzania kilku godzin dziennie w kuchni.